کودتا٬
ميوه تز "حزب تعدد نظرات و وحدت اراده"
سعید مدانلو

 

عبارت "حزب تعدد نظرات و وحدت اراده" شاید بتواند یک فانتزی جذاب در گفتار تلقی شود. منتها تا ﺁنجایی که به یک حزب سیاسی مربوط می شود این عبارت به مثابه یک تز بنیادی به این معنی متناظر است که اعضاﺀ و کادرهای ﺁن حزب علیرغم برخورداری از نظرات گوناگون در مورد یک موضوع سیاسی معین چاره ای به جز تبعیت از یک ارادۀ واحد نخواهند داشت. در اینچنین حزبی نظرات متعدد و گوناگون موجود خواه که زیاد هم باشند اهمیتی ندارند. تنها ﺁن ″وحدت اراده″ است که مهم است. چون نظرات متعدد هرگز موجد ″وحدت اراده″ ای نخواهند بود. پس باید ﺁن را از جای دیگری ﺁورد. ميگويند اين وحدت را مصوبات تضمين ميکند اما وقتى اختلاف نظر و تعدد نظرات مانع مصوبات جديد است٬ این ″وحدت اراده″ چیزی به جز ارادۀ کسى يا کسانى که خود را داراى "حق آب و گل" ميدانند نيست.

اين تز البته در عمل نشان داده بود که مقدار کمى هم قدرت تحمل نظرات "متعدد" را ندارد اما اينبار واقعا خود را در عمل اثبات کرد. گفته اند اثبات شير برنج در خوردن آن است! وقتى مدافعين اين تز به ته خط رسيدند عليه حزب و ارگانهاى رسمى اش کودتا کردند. کودتا ميوه اين تز و اثبات آن است. 

حزبی که با انتخاب نام ″حکمتیست″ و متد ″تعدد نظرات و وحدت اراده″ تاسیس شود دیر یا زود محکوم به تحمل یک انفجار اعتراضی در داخل خود خواهد بود. حتی بدون اینکه معترضین متوجه ﺁن علت اصلی اى باشند که حزبشان را در چنین وضعیتی قرار داده است. اتخاذ بی ربط ترین تصمیمات به کمونيسم کارگرى و تصویب سیاستهاى دست راستى در حزب ″حکمتیست″ معلول تناقض بين نام و روش و سياست است.

هیچ حزب انقلابى کمونیستی در ردیف کمونیسم کارگری منصور حکمت را بر این اساس نمی توان ساخت. در یک حزب کمونیستى کارگری٬ همیشه این توافق و یا وحدت نظر همگان و یا اکثریت است که تصویب می شود و ﺁن ارادۀ یا پراتیک سیاسی لازم را تامین میکند. در فقدان اين٬ ″تعدد نظرات و وحدت اراده″ تنها زمانی میتواند برای اتخاذ یک سیاست و تعیین مصوبات یک حزب سیاسی عمل کند که از قبل اراده ای وجود داشته باشد به نحوی که افراد علیرغم تعدد نظرات موجود در میانشان ناگزیر باشند که از ﺁن ارادۀ موجود تبعیت کنند. همان ارادۀ اى که در اینجا اتفاقاً ″خط رسمی″ خطابش میکنند. ″خط رسمی″ اى که وقتى از رسميت مى افتد ديگر حوصله اش سر ميرود و راسا عمارت را به آتش ميکشد و فرمان انحلال ميدهد! اينهم نوعى تامين "وحدت اراده" از ته خط است!

یک حزب انقلابى و خلاف جريان کمونیستی کارگرى را تنها و تنها بر این اساس که قادر شود بیشترین وحدت نظر و کمترین اختلاف را چه در داخل خود به مثابۀ یک تشکیلات سیاسی کمونیستی و چه در درون جنبش اجتماعى کمونيستى کارگرى تامین کند، می سازند. این یک هدف استراتژیک در ﺁن حزب است. هیچ مصوبۀ حزبی براساس تعدد و اختلاف نظرات قابلیت تصویب نمی یابد. ﺁنجایی که وحدت نظر وجود دارد است که وحدت اراده حضور خواهد یافت. یک حزب سالم و پيشرو کمونیستی همیشه  گرایش و جهت عمده اش رو به تامين وحدت نظر و تامين رهبرى متحد و انقلابى است. حزب منصور حکمت اختلاف نظرات را تقدیس و تبلیغ نمی کند٬ بلکه ﺁنرا یک امر کاملاً مجاز به حساب می ﺁورد و به حرمت مجاز بودنش هرگز تخطی نمیکند.

فرض بگیرید که شما قصد دارید قرار، قطعنامه یا بیانیه ای را در مورد موضوع و یا اتفاق سیاسی معینی به تصویب برسانید. اینجا دو اتفاق میتواند بیافتد. یا بازتاب واقعیت موجود در ذهن همگی اعضای دارای رای در جلسه نسبتا یکسان و مطابق قرار، قطعنامۀ یا بیانیۀ پیشنهادی است که در این صورت تصویب ﺁن قطعیت خواهد یافت و یا اینکه بازتاب موضوع و یا اتفاق سیاسی مورد نظر در ذهن تعدادی از اعضاﺀ به نحوی است که با کل و یا بخشی از قرار، قطعنامه و یا بیانیۀ پیشنهادی موافقت ندارد. دراین صورت همواره فرض بر این است که جدل نظری کمک میکند تا از میان نظرات موجود بتوان به بهترین گزینۀ دست یافت و منطقی ترین گزینه ﺁن خواهد بود که حاصل بیشترین نظرات موافق باشد. همه نکتۀ بحث در این است که همواره، همه و یا اکثریت نظرات موافق است که به مثابۀ یک نظر واحد، اراده و یا سیاست یک حزب و تشکیلات سیاسی را تعیین میکند و به اجرا میگذارد نه تقديس تعدد نظرات. از ﺁنجاییکه تعدد نظرات فی نفسه مخالف شکل گرفتن نظری که کل و یا اکثریتی از یک جمع با ﺁن موافق باشند عمل میکند٬ به عنوان یک اصل پایه ای، مکانیزمی را به ﺁن حزب تحمیل میکند که امکان رسیدن به یک توافق جمعی و حصول همنظری را بکلی از ﺁن سلب می نماید.

جدایی تعدادی از کادرهای قديمى حزب ″حکمتیست″ و در اثناﺀ ﺁن کنگره غیرعلنی حزب، نشانه های بارزی از وجود اعتراض و ﺁغاز بحران در ﺁن حزب بود. این پروسه در داخل حزب بسیار بطی طی شد و با شکست سياستهاى بنيادى اين حزب و قوام ديدگاههاى راست رفته رفته به وضعیت اشباع رسيد. کودتا اگر معنى جديد "وحدت اراده بود٬ مقابله حزب با کودتا و تصمیم به کنار گذاشتن ″خط رسمی″ از جانب هیئت دائم واکنشی در مقابل این وضعیت اشباع شده بود. در شرایط حاضر که شتاب یابندگی تحولات سیاسی رو به فزونی دارد جذب هرچه بیشتر نیرو و کادرهای حزب به مخالفت با محافظان ″خط رسمی″ از اهمیت ویژه ای برخوردار خواهد بود. روی این حساب ﺁنهایی که با عنوان پرچم منصور حکمت عليه کودتا و سياستهاى راست در حزب ايستاده اند٬ شرط پيشروى شان اينست که کلیۀ نظرات راهبردی و ضد کمونيسم کارگرى و منصور حکمت از جمله تز ″تعدد نظرات و وحدت اراده″ را با قاطعیت و اعتماد به نفس مورد نقد و باز بینی اساسی قرار دهند.

کسی برای باختن به بورژوازی منصور حکمت نشده است. مخصوصاً حالا که سرمایه و حکومتهایش تا خرخره در بحرانند و منصور حکمت ازهمیشه ضروری تر. زنده باد سوسیالیسم٬ زنده باد منصور حکمت!

١٢ ژانویه ٢٠١٢